สำหรับคนที่กำลังมีปัญหาโซลาร์เซลล์ผลิตไฟลดลงทุกวัน เพราะ แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพ อย่างต่อเนื่อง เราจึงต้องมีวิธีการสังเกตเมื่อแผงโซลาร์เซลล์กำลังเสื่อมสภาพ เพื่อหาวิธีการแก้ไขปัญหาอย่างเหมาะสม ซึ่งนอกเหนือจากการสังเกตแล้ว อีกหนึ่งสิ่งที่ควรรู้ คือ สาเหตุหลักที่ทำให้ แผงโซลาร์เซลล์เกิดเสื่อมสภาพ นั้นมาจากเรื่องอะไรได้บ้าง
หากได้รู้สาเหตุของการเสื่อมสภาพก่อนติดตั้งแล้ว เราจะสามารถดูแลโซลาร์เซลล์ได้อย่างถูกต้อง และครอบคลุมมากขึ้น เพื่อช่วยยืดอายุการใช้งาน และลดโอกาสไม่ให้ แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพไวกว่าปกติ บทความนี้ SOLAR WING จึงได้รวบรวมข้อมูลที่น่าสนใจตามที่กล่าวมาข้างต้นทั้งหมด มาฝากกัน
วิธีสังเกตเมื่อ แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพ
การสังเกต แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพ ที่สามารถเช็กได้ด้วยตัวเองแบบเบื้องต้น ได้แก่
- ผลิตพลังงานได้น้อยลง เช่น หากแผงโซลาร์เซลล์ผลิตพลังงานได้น้อยลงกว่าปกติ เช่น ต้องใช้เวลานานขึ้นในการชาร์จแบตเตอรี่ หรือไม่สามารถชาร์จแบตเตอรี่จนเต็มได้ เป็นสัญญาณที่บ่งชี้ถึงการลดลงของประสิทธิภาพการแปลงพลังงานแสงอาทิตย์เป็นพลังงานไฟฟ้า ซึ่งเป็นสัญญาณที่ชัดเจนที่สุดของการเสื่อมสภาพ
- อายุการใช้งาน แม้แผงโซลาร์เซลล์จะมีอายุการใช้งานเฉลี่ยอยู่ที่ 25-40 ปี แต่ประสิทธิภาพการทำงานของแผงจะค่อย ๆ ลดลงตามกาลเวลา โดยเฉพาะเมื่อใช้งานต่อเนื่องในสภาพแวดล้อมที่ไม่เอื้ออำนวย เช่น สภาพอากาศรุนแรงหรือการบำรุงรักษาที่ไม่เหมาะสม
- รอยแตกร้าว การปรากฏรอยแตกร้าวบนแผงโซลาร์เซลล์สามารถส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพได้โดยตรง รอยแตกเหล่านี้อาจทำให้ความชื้นหรือสิ่งสกปรกเข้าไปในแผงได้ง่ายขึ้น ซึ่งอาจส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อชิ้นส่วนภายในและลดอายุการใช้งานของแผง
- การกัดกร่อน ที่เกิดจากปัจจัยภายนอก เช่น ความชื้น สารเคมี หรือมลภาวะในอากาศ จะสร้างความเสียหายต่อผิวแผงโดยตรง ส่งผลให้แผงโซลาร์เซลล์ดูดซับแสงได้ลดลง และทำให้การผลิตพลังงานไม่เต็มประสิทธิภาพ
- สีแผงโซลาร์เซลล์ที่เปลี่ยนไป เริ่มปรากฏสีเหลืองหรือสีน้ำตาลบนตัวเซลล์ หรือบางครั้งอาจเปลี่ยนจากสีฟ้าเข้มเป็นสีฟ้าซีด ซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงการเสื่อมสภาพของแผง อาการนี้เกิดจากปฏิกิริยาระหว่างออกซิเจนและวัสดุที่ใช้เคลือบแผงเซลล์พลังงานแสงอาทิตย์ โดยออกซิเจนในอากาศทำปฏิกิริยากับสารเคลือบป้องกันแสงสะท้อน (Anti-reflective coating) และโครงสร้างของเซลล์ซิลิคอน ส่งผลให้เกิดการสะสมของสารออกไซด์ที่ลดความสามารถในการดูดซับแสง และการเสื่อมสภาพของสารเคลือบนี้ยังทำให้แสงสะท้อนออกจากแผงมากขึ้นอีกด้วย การเปลี่ยนสีดังกล่าวนอกจากจะลดความสวยงามของแผงแล้ว ยังส่งผลต่อประสิทธิภาพการผลิตพลังงานไฟฟ้าในระยะยาว
ทันทีที่เรารู้วิธีสังเกตแผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพแล้ว สิ่งที่ต้องดำเนินการขั้นถัดไป คือ การหาสาเหตุที่ทำให้แผงโซลาร์เซลล์เกิดความเสียหาย หรือการเสื่อมสภาพ เพื่อวางแผนการดูแลรักษาในอนาคตได้อย่างเหมาะสม
6 สาเหตุหลักที่ทำให้ แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพ
แผงโซลาร์เซลล์ที่เสื่อมสภาพไม่ได้เกิดจากการใช้งานมาอย่างยาวนานเพียงอย่างเดียว แต่ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่ส่งผลต่อความทนทานและประสิทธิภาพของแผงด้วย ดังนี้
1. แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพตามอายุการใช้งาน

ประสิทธิภาพของโซลาร์เซลล์จะเสื่อมสภาพลงประมาณร้อยละ 10-20 หลังจากใช้งานได้ 25 ปี ซึ่งหลังจากนั้นก็จะลดลงมาอีกเรื่อย ๆ ตามระยะเวลาการใช้งาน ทั้งนี้การที่แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพไปตามอายุ ยังขึ้นอยู่กับอีกหลายปัจจัย โดยเฉพาะเรื่องคุณภาพของเซลล์ หรือแผงโซลาร์เซลล์ที่เลือกใช้งาน ถ้าเป็นรุ่นที่มีคุณภาพสูงมากเท่าไหร่ อาจมีอายุการใช้งานที่เพิ่มขึ้นมากเท่านั้น
2. ปัญหาจากการติดตั้ง

แม้ว่าแผงโซลาร์เซลล์จะถูกออกแบบมาให้มีความทนทานสูง แต่หากการติดตั้งขาดความละเอียดรอบคอบหรือไม่เป็นไปตามมาตรฐาน อาจเกิดปัญหาในระดับไมโคร (Micro) หมายถึงความเสียหายขนาดเล็กที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เช่น รอยแตกร้าวขนาดเล็กบนเซลล์ ซึ่งปัญหาเหล่านี้อาจส่งผลกระทบในระยะยาว เช่น
- การเกิดจุดร้อน (Hot Spot) รอยแตกร้าวเล็ก ๆ สามารถทำให้เกิดความต้านทานภายในเซลล์เพิ่มขึ้น นำไปสู่การสะสมความร้อนเฉพาะจุด ซึ่งอาจทำให้แผงเสียหายหรือเกิดไฟไหม้ได้
- การกัดกร่อน ความเสียหายเล็กน้อยอาจเปิดทางให้ความชื้นเข้าสู่ภายในแผง ทำให้เกิดการกัดกร่อนของส่วนประกอบภายใน ส่งผลให้ประสิทธิภาพการทำงานลดลง
ดังนั้น การติดตั้งที่ถูกต้องและการตรวจสอบอย่างละเอียดจึงเป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันปัญหาเหล่านี้ เพื่อยืดอายุการใช้งานและรักษาประสิทธิภาพของแผงโซลาร์เซลล์ในระยะยาว
เพื่อลดโอกาสเสี่ยงจากการติดตั้ง การพิจารณาเลือกผู้รับเหมาที่มีความเชี่ยวชาญ ด้วยบริการที่ครบถ้วน ถือเป็นทางเลือกที่ดีที่สุดสำหรับคนที่สนใจอยากติดตั้งโซลาร์เซลล์ ซึ่งทาง SOLAR WING ของเรานั้นมีบริการออกแบบ ติดตั้ง และดูแล บำรุงรักษาระบบโซลาร์เซลล์ออนกริดอย่างครบวงจร เรามีทีมงานช่วยประเมินหน้างานก่อนติดตั้ง จากทีมช่างที่เชี่ยวชาญทั้งด้านระบบวิศวกรรมไฟฟ้า และ โยธา พร้อมดูแลทุกรูปแบบทั้งที่อยู่อาศัย ไปจนถึงอุตสาหกรรมขนาดใหญ่
3. คุณภาพของแผงโซลาร์เซลล์

การเลือกใช้แผงโซลาร์เซลล์ที่ผลิตจากวัสดุหรือส่วนประกอบที่ไม่มีคุณภาพ อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพและอายุการใช้งานของแผงในระยะยาว วัสดุที่ไม่ได้มาตรฐาน เช่น ซิลิคอนเกรดต่ำ หรือสารเคลือบป้องกันแสงสะท้อนที่ไม่มีประสิทธิภาพ สามารถเสื่อมสภาพได้เร็วกว่าส่วนประกอบอื่น ทำให้เกิด “จุดบอด” (Weak Point) ในระบบ ซึ่งเป็นจุดที่พลังงานไม่สามารถไหลเวียนได้อย่างสมบูรณ์
ผลกระทบจากจุดบอดเหล่านี้อาจลุกลามไปสู่ปัญหาที่ใหญ่ขึ้น เช่น
- ประสิทธิภาพการผลิตลดลง เซลล์ที่เสื่อมเร็วจะลดความสามารถในการแปลงพลังงานแสงอาทิตย์เป็นไฟฟ้า ส่งผลให้ทั้งแผงผลิตพลังงานได้ต่ำกว่าที่ควร
- การกระจายแรงดันไฟฟ้าไม่สม่ำเสมอ อาจทำให้เกิดความร้อนสะสมเฉพาะจุด ซึ่งนำไปสู่การเกิดจุดร้อน (Hot Spot) และเพิ่มความเสี่ยงของไฟไหม้ในระบบ
- การเสื่อมสภาพโดยรวมของแผง วัสดุที่ไม่มีคุณภาพอาจทำให้แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพก่อนถึงอายุการใช้งานปกติ เช่น 25-30 ปี
ดังนั้น การลงทุนในแผงโซลาร์เซลล์ที่ผลิตจากวัสดุคุณภาพสูง พร้อมการรับรองมาตรฐานระดับสากล เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการป้องกันปัญหาที่อาจเกิดขึ้น และช่วยให้แผงโซลาร์เซลล์ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและยืนยาวตามอายุการใช้งานที่กำหนด
4. การเสื่อมสภาพขั้นต้น (LID)

Light-Induced Degradation (LID) หรือ การเสื่อมสภาพขั้นต้น เกิดขึ้นจากการที่ระบบโซลาร์เซลล์ติดตั้งเพื่อรับแสงแดดเป็นครั้งแรก ส่งผลให้เกิดการเสื่อมสภาพในระดับร้อยละ 1-3 จากประสิทธิภาพจริง เมื่อผ่านการเสื่อมสภาพระยะนี้แล้ว จะเป็นการรักษาเสถียรภาพของพลังงานที่จะบ่งชี้ว่าในอนาคตต่อจากนี้ ประสิทธิภาพการทำงานจะลดลงเท่าไหร่ในปีถัด ๆ ไป
5. แรงดันไฟฟ้าที่แตกต่าง (PID)

Potential-Induced Degradation (PID) หรือปัญหาแรงดันไฟฟ้าที่แตกต่าง เป็นภาวะที่เกิดจากความไม่สมดุลของแรงดันไฟฟ้าระหว่างแผงโซลาร์เซลล์และอุปกรณ์ในระบบ เช่น เฟรมของแผง หรือสายไฟที่ต่อเข้ากับระบบ โดยปัญหานี้สามารถทำให้เกิดการไหลของกระแสไฟฟ้าส่วนเกินจากเซลล์พลังงานไปยังส่วนอื่นของระบบ ส่งผลให้ประสิทธิภาพของแผงโซลาร์เซลล์ลดลง
ในกรณีที่ปัญหา PID รุนแรง อาจทำให้เกิดการรั่วไหลของแรงดันไฟฟ้า ซึ่งส่งผลกระทบต่อระบบโดยรวม ดังนี้
- การลดลงของกำลังไฟฟ้า พลังงานที่ผลิตจากแผงอาจลดลง และไม่สามารถส่งไปยังอินเวอร์เตอร์ได้เต็มที่
- การหยุดชะงักของระบบ หากปัญหาไม่ได้รับการแก้ไข อาจทำให้ระบบหยุดทำงานชั่วคราวหรือประสิทธิภาพลดลงเรื่อย ๆ
- ความเสียหายถาวรต่อแผงโซลาร์เซลล์ การสะสมแรงดันไฟฟ้าที่แตกต่างในระยะยาว อาจทำให้เซลล์ภายในเสื่อมสภาพเร็วกว่าปกติ
แม้ว่าปัญหา PID จะไม่เกิดขึ้นบ่อยนัก แต่สามารถป้องกันได้ด้วยการเลือกแผงโซลาร์เซลล์ที่มีคุณภาพสูง การติดตั้งระบบกราวนด์ที่เหมาะสม เพื่อลดความต่างศักย์ระหว่างแผงโซลาร์เซลล์และอุปกรณ์ในระบบ เป็นต้น
6. ไม่ได้ทำความสะอาดโซลาร์เซลล์เป็นเวลานาน

การปล่อยให้แผงโซลาร์เซลล์สกปรกเป็นเวลานาน จะส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพและอายุการใช้งานของแผงในหลายด้าน ดังนี้
- ลดประสิทธิภาพการผลิตไฟฟ้า ฝุ่นละออง สิ่งสกปรก หรือมูลนกที่เกาะอยู่บนแผงจะบดบังแสงอาทิตย์ ทำให้แผงไม่สามารถดูดซับแสงเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าได้อย่างเต็มที่
- อายุการใช้งานสั้นลง สิ่งสกปรกที่เกาะอยู่บนแผงนานๆ อาจทำให้เกิดรอยขีดข่วน หรือความเสียหายอื่น ๆ บนผิวแผง
- เกิดจุดร้อน (Hotspot) สิ่งสกปรกที่สะสมอาจทำให้เกิดจุดร้อนบนแผงโซลาร์เซลล์ ซึ่งเป็นจุดที่มีอุณหภูมิสูงกว่าปกติ และอาจนำไปสู่ความเสียหายของเซลล์โซลาร์เซลล์ได้
เพื่อให้แผงโซลาร์เซลลทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพและยืดอายุการใช้งาน การดูแลทำความสะอาดเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง ซึ่งทาง SOLAR WING มีบริการล้างแผงโซลาร์เซลล์แบบมืออาชีพ ช่วยกำจัดคราบสกปรก ฝุ่นละออง มูลสัตว์ หรือซากแมลงที่เกาะอยู่บนแผงอย่างหมดจด นอกจากนี้ เรายังมีบริการตรวจวัดประสิทธิภาพของแผง และตรวจสอบจุด Hot Spot ที่อาจเกิดขึ้น เพื่อให้คุณมั่นใจได้ว่าระบบโซลาร์เซลล์ของคุณทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด
หากคุณกังวลว่าจะไม่สามารถสังเกตถึงปัญหาโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพได้ หรืออาจไม่รู้สาเหตุที่แท้จริง ทาง SOLAR WING พร้อมช่วยเหลือดูแลอย่างครบวงจร ตั้งแต่การติดตั้ง ซ่อมบำรุงระบบ ด้วยทีมงานมืออาชีพที่เชี่ยวชาญ ให้โซลาร์เซลล์ของคุณทำงานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพในระยะยาว เพราะเราเข้าใจว่าการลงทุนโซลาร์เซลล์ เป็นการลงทุนเพื่ออนาคต เราพร้อมเดินเคียงข้างเพื่อให้พลังงานสะอาดเป็นจริงในทุกวัน
สรุป หาก แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพ ต้องทำอย่างไร
หากปล่อยให้แผงโซลาร์เซลล์เสื่อมสภาพโดยขาดการดูแลที่เหมาะสม จะเกิดผลกระทบที่ชัดเจนที่สุดในเรื่องการผลิตพลังงานที่ลดลง อีกทั้งหากมีความเสียหายในบางจุดของระบบเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยแล้ว อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อการใช้งานได้ด้วย ฉะนั้นหากต้องการยืดอายุการใช้ของแผงโซลาร์เซลล์ให้ไม่เสื่อมสภาพ สามารถใช้งานต่อไปได้ในระยะยาว ควรตัดสินใจเลือกใช้บริการติดตั้งจากผู้รับเหมาที่มีความเชี่ยวชาญเฉพาะด้าน ที่สามารถออกแบบระบบให้ครอบคลุมต่อการใช้งาน รวมถึงมีบริการดูแลหลังการขายเพื่อให้เราใช้งานได้อย่างอุ่นใจ
SOLAR WING ผู้ให้บริการออกแบบ ติดตั้ง และดูแล บำรุงรักษาระบบโซลาร์เซลล์แบบครบวงจร เราคือ ผู้นำ ด้านธุรกิจโซลาร์เซลล์ เพื่อผลักดันให้ประเทศไทยได้เข้าถึงการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ อย่างแพร่หลาย มั่นคง และยั่งยืน ทุกขั้นตอนจะเป็นเรื่องง่ายไม่ยุ่งยาก เราพร้อมดูแลจัดการ ประเมินออกแบบให้ลูกค้าพร้อมใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ สนใจติดตั้ง SOLAR WING พลังงานเพื่ออนาคต ติดต่อขอรับคำปรึกษาจาก SOLAR WING ได้ที่ Email: info@solarwing.co หรือ โทร 080-3299777
ที่มา:
How Long Do Solar Panels Last? Solar Panel Degradation Explained จาก Paradise Enerygy Solutions
Top 10 Signs of Solar Panel Degradation จาก Naz Solar Electric
5 ปัจจัย ที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพผลิตไฟฟ้าจากโซลาร์เซลล์ จาก คณะกรรมการพลังงานหอการค้าไทย
วัฏจักรชีวิตของแผงโซลาร์เซลล์ จาก สถาบันวิจัยและพัฒนาพลังงานนครพิงค์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่