การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศโลกไม่ได้เป็นเพียงเรื่องของสิ่งแวดล้อมอีกต่อไป แต่ได้กลายเป็นวาระสำคัญที่ส่งผลกระทบโดยตรงต่อต้นทุนการดำเนินงานและความสามารถในการแข่งขันของภาคธุรกิจทั่วโลก โดยเฉพาะเมื่อประเทศไทยกำลังเดินหน้าอย่างจริงจังสู่เป้าหมาย Net Zero Emission ด้วยกลไกสำคัญอย่าง Carbon Tax (ภาษีคาร์บอน)
สำหรับผู้ประกอบการที่มองการณ์ไกล การทำความเข้าใจและวางแผนเชิงรุกต่อมาตรการภาษีเหล่านี้ จึงเป็นกุญแจสำคัญสู่การเติบโตอย่างยั่งยืนและประหยัดต้นทุนในระยะยาว
บทความนี้ SOLAR WING จึงได้รวบรวมข้อมูลดี ๆ เกี่ยวกับ Carbon Tax คืออะไร วางแผนภาษีเชิงรุก สิทธิประโยชน์ด้านภาษีสำหรับพลังงานสะอาดที่ธุรกิจควรรู้ มาฝากกัน
Carbon Tax คืออะไร?
Carbon Tax คือ ภาษีคาร์บอน เป็นมาตรการทางเศรษฐศาสตร์ ที่ภาครัฐนำมาใช้เพื่อลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยเฉพาะก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ หรือ CO₂ ที่มีจำนวนมากในชั้นบรรยากาศ
โดยภาษีนี้จะถูกเรียกเก็บจากกิจกรรมหรือสินค้าที่มีส่วนในการปล่อยก๊าซเรือนกระจก โดยมีเป้าหมายหลักคือการ “ตีราคา” ต้นทุนทางสิ่งแวดล้อมที่เดิมไม่เคยถูกคิดรวมไว้ในราคาสินค้า
ซึ่งการกำหนดราคานี้ จะช่วยกระตุ้นให้ภาคธุรกิจปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล และหันไปลงทุนในเทคโนโลยีหรือพลังงานที่สะอาดกว่าเพื่อลดภาระภาษี
คำศัพท์ที่ควรรู้เกี่ยวกับ ภาษีคาร์บอน (Carbon Tax)
| คำศัพท์ | ความหมาย |
| ก๊าซเรือนกระจก (Greenhouse Gas : GHG) | ก๊าซที่ทำให้โลกร้อน เช่น CO₂ (คาร์บอนไดออกไซด์), CH₄ (มีเทน) |
| Emissions (การปล่อยคาร์บอน) | ปริมาณก๊าซเรือนกระจกที่ปล่อยออกมาจากกิจกรรมของธุรกิจ เช่น เผาเชื้อเพลิง ใช้ไฟฟ้า ขนส่ง |
| CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) | ด่านภาษีคาร์บอนชายแดน ของสหภาพยุโรป โดยหากใครส่งออกสินค้าบางกลุ่มไป EU อาจต้องจ่ายส่วนต่างคาร์บอนให้เท่ากับมาตรฐาน |
| ETS (Emissions Trading System) | ระบบซื้อขายสิทธิการปล่อยคาร์บอนของแต่ละธุรกิจ โดยรัฐจะเป็นคนกำหนด |
| Emission Cap (เพดานการปล่อย) | ○ เพดานต่อปีที่อนุญาตให้ปล่อยก๊าซเรือนกระจก ○ ถ้าเกินเพดานต้องซื้อ Allowance เพิ่ม หรือจ่ายภาษีเพิ่ม |
5 สิทธิประโยชน์พลังงานสะอาดที่ควรรู้ เพื่อให้ธุรกิจของคุณคุ้มขึ้นทันที
ในขณะที่ Carbon Tax คือ “ไม้แข็ง” ที่ผลักดันให้ธุรกิจลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ภาครัฐก็ได้เตรียม “ไม้จูงใจ” ในรูปแบบของสิทธิประโยชน์ทางภาษีเพื่อสนับสนุนการลงทุนในพลังงานสะอาด
ซึ่งการติดตั้งหลังคาโซลาร์เซลล์ (Solar Rooftop) ถือเป็นหนึ่งทางออกที่เห็นผลเร็วที่สุดในการลดการปล่อย CO₂ และลดภาระค่าไฟฟ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยสิทธิประโยชน์ และเรื่องที่ต้องรู้ สำหรับธุรกิจพลังงานสะอาด มีดังนี้
1. สิทธิประโยชน์จาก BOI
มาตรการลดภาษีอากรขาเข้าเครื่องจักร จากสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (Board of Investment : BOI) ที่ให้สิทธิประโยชน์แก่ธุรกิจที่ใช้พลังงานสะอาด เช่น การติดตั้งโซลาร์เซลล์, Biomass หรือ Energy Saving Equipment ซึ่งจะช่วยให้ธุรกิจคืนทุนได้ไวขึ้น โดยจุดเด่นหลัก ๆ คือ
- ยกเว้นอากรขาเข้า สำหรับเครื่องจักรที่ใช้ในการติดตั้งระบบ (ตามเงื่อนไขที่กำหนด)
- การยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคล: ในบางกรณีที่โครงการติดตั้งโซลาร์เซลล์มีลักษณะพิเศษ หรือมีการติดตั้งร่วมกับระบบบริหารจัดการพลังงานอื่น ๆ เช่น ระบบกักเก็บพลังงานด้วยแบตเตอรี่ (Battery Energy Storage System: BESS) และ/หรือ ระบบสมาร์ตกริด (Smart Grid)
- การลดหย่อนภาษี บางมาตรการอนุญาตให้ธุรกิจหักลดหย่อนภาษีได้สูงสุดถึง 50% ของมูลค่าการลงทุนติดตั้งระบบโซลาร์เซลล์ ภายในระยะเวลา 3 ปี ทั้งนี้จะขึ้นอยู่กับประกาศของกรมสรรพากร
2. สิทธิประโยชน์ภาษีอุปกรณ์ประหยัดพลังงาน (ปี 2025)
หนึ่งในมาตรการล่าสุดสำหรับธุรกิจที่ลงทุนในเครื่องจักร อุปกรณ์ หรือวัสดุที่ช่วยประหยัดพลังงานในปี 2025 ซึ่งจะได้รับสิทธิหักรายจ่ายได้ 1.5 เท่าของจำนวนเงินตามจริง โดยต้องเป็นทรัพย์สินใหม่ที่มีฉลากประหยัดพลังงานเบอร์ 5 หรือได้รับรองฉลากประสิทธิภาพสูงจากกระทรวงพลังงาน ซึ่งสามารถขอลดหย่อนภาษีได้ถึง 150%
และมีหลักฐานใบกำกับภาษีอิเล็กทรอนิกส์ตามมาตรฐานกรมสรรพากร โดยรายการลงทุนทั้งหมดต้องพร้อมใช้งานภายในวันที่ 31 ธันวาคม 2571 และต้องไม่นำไปใช้ร่วมกับสิทธิภาษีจากมาตรการอื่น เช่น BOI หรือโครงการส่งเสริมพิเศษ
3. โอกาสในการลดภาษีคาร์บอน (Carbon Tax) ในอนาคต
การที่ธุรกิจลงทุนติดตั้งโซลาร์เซลล์ ถือเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วย ลดความเสี่ยงด้านต้นทุนคาร์บอน ในอนาคตอย่างมีนัยสำคัญ โดยเฉพาะเมื่อ ครม. ได้อนุมัติอัตรา Carbon Price ขั้นต้นอยู่ที่ประมาณ 200 บาทต่อตัน CO₂ สิ่งนี้จึงถือเป็นเรื่องที่ดีสำหรับธุรกิจในเรื่องของ Carbon Tax และการหักลดหย่อนภาษี เช่น
- ลดภาระ Carbon Tax โดยตรง เมื่อมีการขยายการเก็บภาษีคาร์บอนไปยังภาคอุตสาหกรรม (Emission Tax ปลายทาง) ธุรกิจที่ใช้ไฟฟ้าจาก Solar Cell จะลดการปล่อย CO₂ (Scope 2 Emission) โดยตรง ทำให้ปริมาณ Emissions ที่ต้องเสียภาษีในอัตรา 200 บาท/ตัน ลดลง
- นำผลการลด Emissions ไปหักลดหย่อน ภายใต้กรอบร่างกฎหมายใหม่ที่กำลังจะมาถึง ธุรกิจที่ลงทุนในพลังงานสะอาดสามารถใช้ผลการลด Emissions ที่เกิดขึ้นจริง ไปแจ้งขอ หักลดหย่อน หรือ Offset กับภาระภาษีคาร์บอนที่ถูกเรียกเก็บได้ในอนาคต
4. กฎหมายการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (Climate Change Act)
เป็นกฎหมายใหม่ที่ไทยเตรียมประกาศใช้ในไม่กี่ปีข้างหน้า เพื่อบังคับทุกธุรกิจและอุตสาหกรรมต้องมีมาตรการจัดการและรายงานปริมาณก๊าซเรือนกระจก (CO₂) ที่ปล่อยออกมา
โดยมีเป้าหมายหลักเพื่อช่วยแก้ปัญหาวิกฤตโลกร้อน ครอบคลุมการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ต่อยอดไปสู่การส่งเสริมเศรษฐกิจและสังคมคาร์บอนต่ำ รวมถึงการสร้างกลไกสนับสนุนธุรกิจและนวัตกรรมสีเขียว
5. Emissions Trading System (ETS) เริ่มปี 2029 (คาดการณ์)
ระบบ ETS คือ ระบบตลาดที่รัฐจะกำหนดโควตาการปล่อยก๊าซ CO₂ ให้แต่ละธุรกิจ ซึ่งถ้าธุรกิจลดการปล่อย CO₂ ได้ต่ำกว่าโควตา ก็จะสามารถขายส่วนที่เหลือ ให้กับธุรกิจอื่นที่ปล่อยเกินโควตาได้เรียกว่า Carbon Allowance
หรือหากปล่อยเกินก็ต้องซื้อโควตาจากตลาด ETS ซึ่งสิ่งนี้จะช่วยให้ธุรกิจที่ลงทุนลดคาร์บอน จะได้ผลตอบแทนเพิ่มขึ้น เช่น Solar Cell, Renewable Energy โดยคาดว่าจะเริ่มใช้ในไทยปี 2029
ทำไมธุรกิจต้องให้ความสำคัญกับภาษีคาร์บอน?
เพราะการเก็บภาษีคาร์บอนในไทย มีการถูกผลักดันจากหลากหลายประเด็น หรือหลายปัจจัย ทั้งจากความตื่นตัวด้านสิ่งแวดล้อมภายในประเทศ และ การเตรียมพร้อมรับมือกับกฎระเบียบการค้าโลก ไม่ว่าจะเป็น
- การสร้างแรงจูงใจในการลดการปล่อย ภาษีที่เพิ่มขึ้นในทุกตันของคาร์บอนที่ปล่อยออกมา จะผลักดันให้ธุรกิจต้องหาทางลดการปล่อยเพื่อลดต้นทุนการผลิต ซึ่งเป็นกลไกที่ตรงจุดและมีประสิทธิภาพ
- เตรียมรับมือมาตรการ CBAM ของ EU คือ ภาษีคาร์บอนที่จัดเก็บในประเทศ (Domestic Carbon Price) มีโอกาสที่จะนำไปใช้ ลดหย่อน (Offset) ค่าธรรมเนียมตามมาตรการ Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) ของสหภาพยุโรปได้ ซึ่งเป็นประเด็นสำคัญสำหรับธุรกิจส่งออก
- สร้างความเท่าเทียมในการแข่งขัน (Level Playing Field) เป็นการสร้างราคาคาร์บอนที่เป็นมาตรฐาน เพื่อให้ธุรกิจที่ใส่ใจสิ่งแวดล้อมและลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกได้เปรียบในการแข่งขัน
- สนับสนุนเป้าหมาย Net Zero เป็นส่วนหนึ่งของกลไกภาคบังคับที่ช่วยให้ประเทศไทยบรรลุเป้าหมายการลดก๊าซเรือนกระจกตามที่ตกลงไว้ในระดับสากล
2 ประเภทของภาษีคาร์บอน (Carbon Tax) มีอะไรบ้าง ?
สำหรับกลไกที่ใช้ในการตีราคา คาร์บอน (Carbon Pricing) ในปัจจุบันไม่ได้มีแค่เพียงรูปแบบเดียว แต่ยังมีหลายวิธีที่ธุรกิจควรทำความเข้าใจ เพื่อคาดการณ์ต้นทุนที่จะเกิดขึ้นได้อย่างแม่นยำ
โดยสามารถแบ่งประเภทของภาษีคาร์บอนหลัก ๆ ได้เป็น 2 รูปแบบ ดังนี้
1. ภาษีคาร์บอนทางตรง (Direct Carbon Tax)
เป็นการเก็บภาษี ตามปริมาณคาร์บอนจากแหล่งต้นทาง มักพบในกลุ่มธุรกิจ โรงงานอุตสาหกรรม โรงไฟฟ้า หรือยานพาหนะ ซึ่งไม่สามารถหลีกเลี่ยงภาษีส่วนนี้ได้
โดยวิธีเดียวที่จะลดภาระในส่วนนี้คือการที่ธุรกิจ จะต้องลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล หรือเปลี่ยนไปใช้พลังงานอื่นแทน เช่น โซลาร์เซลล์ ฯลฯ
2. ภาษีคาร์บอนทางอ้อม (Indirect Carbon Tax)
เป็นการเก็บภาษีจากสินค้าและบริการที่เกี่ยวข้องหรือมีปริมาณคาร์บอนฝังอยู่ในผลิตภัณฑ์ เช่น น้ำมัน รถยนต์ หรือสินค้าบางประเภท
โดยการคำนวณจะขึ้นกับ Carbon footprint ของผลิตภัณฑ์นั้น ๆ ซึ่งไม่ได้เก็บโดยตรงจากผู้ผลิตก๊าซ แต่ผ่านช่องทางอื่น ๆ เช่น ภาษีสินค้า
กลุ่มธุรกิจอะไรบ้าง ที่ต้องเตรียมรับมือภาษีคาร์บอน Carbon Tax?
- ธุรกิจพลังงาน น้ำมัน ก๊าซ ถ่านหิน
- โรงงานอุตสาหกรรม เหล็ก ปูนซีเมนต์ เคมีฯ กระดาษ
- โลจิสติกส์-ขนส่ง ธุรกิจขนส่งที่ใช้รถยนต์หรือเครื่องยนต์ขนาดใหญ่
- กลุ่มนำเข้า เช่น สินค้าที่อาจถูกตรวจสอบ Emissions ตามกฎ CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) หรือด่านภาษีคาร์บอนของสหภาพยุโรปในอนาคต
โดยธุรกิจที่ปล่อยก๊าซเรือนกระจกเกินเกณฑ์หรืออยู่ใน Accountable Sector จำเป็นที่จะต้องรายงานข้อมูลและอาจถูกกำหนด Emission Cap/Buy Allowance หรือเสียภาษีโดยตรง
ธุรกิจควรวางแผนรับมือยังไง สำหรับภาษีพลังงานสะอาดในอนาคต
ธุรกิจควรติดตามมาตรการรัฐอย่างใกล้ชิด พร้อมปรับโครงสร้างและลงทุนให้สอดคล้องกับนโยบายพลังงานและ Climate Change ล่าสุด ซึ่งแนวทางวางแผนรับมือภาษีพลังงานสะอาดเบื้องต้น หลายธุรกิจสามารถทำตามได้ คือ
- ประเมินและเปรียบเทียบผลกระทบ Carbon Tax ต่อธุรกิจ พร้อมวางกลยุทธ์ลดภาระ เช่น ใช้ไฟฟ้าจากแหล่งสะอาด ลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล
- ลงทุนอุปกรณ์ประหยัดพลังงานหรือพลังงานสะอาดใหม่ที่มีฉลากประหยัดพลังงาน 5 ดาว และเตรียมพร้อมขอหักรายจ่าย 150% ของมูลค่าลงทุน (มีกำหนดจนถึงปี 2571) รวมทั้งตรวจสอบคุณสมบัติและหลักฐาน VAT ให้ครบถ้วน เพื่อลดความเสี่ยงและผิดพลาดในการขอสิทธิ
- พิจารณาโปรโมชัน BOI หรือมาตรการพิเศษ สำหรับธุรกิจที่ผลิตหรือใช้พลังงานสะอาด เพื่อลดภาระภาษีเงินได้และอากรขาเข้า รวมทั้งตัดสินใจให้เหมาะสมระหว่างสิทธิ BOI กับ Tax Deduction ทั่วไป เช่น สิทธิประโยชน์ภาษีอุปกรณ์ประหยัดพลังงานใหม่ปี 2025 ห้าม Double Claim
- เตรียมพร้อมสำหรับการรายงาน/บริหาร Emission, เข้าระบบซื้อขายคาร์บอน (ETS) ในอนาคต เพื่อต่อยอดโอกาสทางธุรกิจ เป็นต้น
การวางแผนสิ่งเหล่านี้ จะช่วยให้ธุรกิจสามารถเพิ่มโอกาสสำเร็จในการขอสิทธิประโยชน์และลดต้นทุนพลังงานได้อย่างมีประสิทธิภาพในอนาคต
คำถามพบบ่อย เกี่ยวกับ ภาษีคาร์บอน
Q: ธุรกิจ SME ต้องเสียภาษีคาร์บอนหรือไม่?
A: ระยะแรกเน้นกลุ่มอุตสาหกรรมใหญ่ กลุ่ม SME อาจยังไม่อยู่ในข่าย แต่ควรติดตามการเปลี่ยนแปลงและเริ่มปรับตัวล่วงหน้า
Q: Solar Cell และธุรกิจพลังงานสะอาดยังต้องเสียภาษีคาร์บอนไหม?
A: ถ้าการผลิตหรือดำเนินการปล่อย CO₂ ต่ำ มีโอกาสลดหย่อนหรือได้รับการยกเว้นเมื่อมีหลักฐานสนับสนุน
Q: CBAM คืออะไร เกี่ยวอะไรกับ Carbon Tax?
A: Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) เป็นมาตรการสำหรับสินค้านำเข้า ให้คำนวณและปรับราคาตาม Emissions เพื่อป้องกันความเหลื่อมล้ำ เช่น การย้ายฐานการผลิตไปประเทศที่กฎคาร์บอนอ่อนกว่า (Carbon Leakage) และ ลดความได้เปรียบด้านต้นทุนคาร์บอนของสินค้านำเข้า เพื่อให้เกิด “สนามแข่งขันที่เท่าเทียม” ระหว่างของนำเข้ากับของที่ผลิตในประเทศ
สรุป
Carbon Tax คือ มาตรการใหม่ที่ทุกธุรกิจควรให้ความสำคัญ ไม่ใช่แค่มิติสิ่งแวดล้อม แต่รวมถึงต้นทุนและโอกาสทางภาษี ธุรกิจที่เตรียมปรับตัวล่วงหน้ามีโอกาสใช้สิทธิประโยชน์จากมาตรการใหม่ ๆ ทั้ง BOI สิทธิภาษีพลังงานสะอาด การหักลดหย่อนและการเข้าสู่ตลาดคาร์บอนในอนาคตได้อย่างมีศักยภาพ
อย่ารอจนกระทบต้นทุนธุรกิจ ปี 2025 จะเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญของประเทศไทย ทุกธุรกิจควรวางแผน Carbon Tax และเตรียมเสริมภาษีเชิงรุกตั้งแต่วันนี้
SOLAR WING หวังว่าบทความนี้จะช่วยให้นักธุรกิจสามารถวางแผนการติดตั้งแผงโซล่าเซลล์ได้อย่างมั่นใจและปลอดภัย พร้อมสร้างพลังงานสะอาดเพื่ออนาคตที่ยั่งยืน
ที่มา
เจาะลึก ! การติดตั้งโซล่าเซลล์ ด้วยสิทธิประโยชน์ภาษี BOI โซล่าเซลล์ จาก Energy Green Plus
ครม.ไฟเขียว “ภาษีคาร์บอน” 200 บาท/ตัน หนุนไทยสู่ Net Zero จาก Thai PBS
พ.ร.บ. ลดโลกร้อน ฉบับแรกของไทย จาก สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
ไทยเตรียมเก็บ Carbon Tax ก่อนมี พ.ร.บ. Climate Change จาก kBank
Thailand’s Renewable Energy Tax Policy Updates 2025 จาก Themis Partner
